Unix girdi cikti yonlendirme

Bir önceki yazıda belirttiğim unix türevi sistemlerde efektif çalışma konusunun bir tık ilerisine girdi-çıktı yönlendirme konusunu koyabiliriz. Bahsettiğimiz pipe(|) işlemi aslında bir girdi-çıktı yönlendirme operatörüdür. Önce terminalde girdi-çıktı türlerine bakıp nasıl ve neden yönlendirebiliriz bir görelim.

İlk bilmeniz gereken şey unix türevi sistemler üzerinde bulunan her şeyin birer dosya olduğudur. Tüm klasörler, linkler, cihaz bağlantıları vs birer dosyadır. Harddisk bir dosyadır, webcam bir dosyadır, ses kartı bir dosyadır.

Her dosyanın ne olduğunu belirten bir file descriptor olarak ifade edilen tanımlayıcısı vardır. Pozitif sayılardan oluşabilen bu değer dosyanın ne olduğunu belirtir. 3 adet standart file descriptor mevcuttur. 0,1,2 olarak belirtilmiş sayılar sırasıyla stdin, stdout, stderr olarak belirlenmiştir. 0 dosyanın (herşey dosya olduğu için girdi ve çıktılar da dosyadır) standart bir girdi olduğunu, 1 dosyanın standart çıktı olduğunu, 2 ise dosyanın standart hata olduğunu gösterir.

Yani biz cat komutunu parametre vermeden çalıştırdığımızda sonuç olarak stdin türünde bir dosyamız oluyor. Standart girdi türü haliyle bizim veri girmemizi bekliyor.

Eğer echo "xyz" komutunu çalıştırırsak stdout türünde bir dosya üretmiş oluyoruz. Ekrana xyz basmış oluyor.

Son olarak ls /xyz komutunu çalıştırdığımızda ise stderr türünde bir dosya üretmiş oluyoruz ve ekrana hata basılıyor.

Geçen yazıda gördüğümüz pipe üzerinden basit bir örnek yapabiliriz. ls /var/log/syslog ve sed "s/syslog/xyz/" komutlarını birleştirerek ufak bir işlem yaparsak sonuç olarak ekranda /var/log/xyz çıktısını göreceğiz.

$ ls /var/log/syslog|sed "s/syslog/xyz/"
/var/log/xyz

Pipelining bu kadardı zaten. Bir çıktıyı al diğer uygulamaya girdi olarak ver. Fakat eğer ls /var/log/emre.xyz|sed "s/syslog/xyz/" komut çalıştırırsak ne olur? Hata verecek ve sed komutu çalışmayacak değil mi? Hayır, sed komutumuz her durumda çalışacak. Çünkü mantıksal bir işlem yapmıyoruz. Peki o zaman, sed komutu çalışıyor ise, hata mesajındaki bir şeyi değiştirebilir miyiz?

ls /var/log/emre.xyz|sed "s/syslog/xyz/"
ls: cannot access '/var/log/emre.xyz': No such file or directory

Hata mesajımızdaki cannot kısmını değiştirmek isteyelim örneğin. ls /var/log/emre.xyz|sed "s/cannot/xyz/" komutunu çalıştırmamız gerekecek.

ls /var/log/emre.xyz|sed "s/cannot/xyz/"
ls: cannot access '/var/log/emre.xyz': No such file or directory

Fakat o da ne? sed hata mesajını görmüyor. Çünkü sed in beklediği şey stdout fakat ekrandaki hata mesajı stderr türünde. Bu sebeple sed bu mesajı görmezden gelecek.

Peki nasıl yapacağız? İşte konumuza geldik. Bir türü diğerine yönlendirmemiz gerekecek.

Daha mantıklı bir senaryoda ise, yaptığınız tüm işlemlerin sonucunu bir dosyaya yazmak isteyebilirsiniz. Hata mesajını ya da başarılı işlemleri bir yere yazabilmek için de yine çıktı yönlendirme yapmanız gerekecek.

Girdi - çıktı yönlendirme yapabilmek için kullanabileceğiz 6 adet operatör mevcut. Tabi ki sadece 6 tane değil. Ancak biz 6 tanesinden bahsedeceğiz sık kullanılabilecek olanlar olarak. Hepsini hızlıca birer örnek ile göreceğiz. >,<,>>,<<,<&,| olmak üzere 6 adet operatör mevcut.

Şuraya gönder operatörü >

echo "hello world" > dosya.md şeklinde kullanılıyor. Sol taraftan gelen stdout çıktısını dosya.md adında bir dosyaya yönlendiriyor. stdout bekleyen her yere yönlendirme yapabilirsiniz.

Şuradan al operatörü <

grep "awesome" < ls *.aww şeklinde kullanılıyor. Sağ taraftan gelen stdout verisini sol tarafa parametre olarak yönlendiriyor.

Şuraya göm operatörü »

echo "hello" >> msgs.md şeklinde kullanılıyor. Sol taraftaki çıktıyı sağ taraftaki dosyaya ekliyor. > tüm çıktıyı eski veri var ise üzerine yazarken >> üzerine yazmak yerine eski verinin yanına ilişitiriveriyor.

Şuradan getir operatörü «

grep 'dene' << MSG
> deneme
> dene
> densiz
> MSG

Şeklinde kullanılıyor. stdin kaynağına yönlendirmeyi sağlıyor. Operatörden sonra verilen kelimeyi görene kadar stdin sizden veri bekliyor, kelimeyi gördüğünde işleme başlıyor. Bu operatör en çok bash dosyaları yazarken işinize yarayacaktır.

Şunla birleştir operatörü >&

ls / 1>&2 |sed 's/bin/can/' şeklinde kullanılıyor. Normalde stdout olarak verilen çıktıyı stderr olarak çeviriyor. Bunu hata verse de stdout olarak işlemek istediğiniz yerlerde kullanabilirsiniz. Yukarıda bahsettiğimiz ls /var/log/emre.xyz|sed "s/syslog/xyz/" komutundan dönen hata mesajını artık şu şekilde kullanabiliriz.

ls /var/log/emre.xyz 2>&1|sed "s/cannot/xyz/"
ls: xyz access '/var/log/emre.xyz': No such file or directory

Şundan al buna ver |

Bunun üzerinden tekrar geçmeyeceğim. Sol taraftaki stdout u al sağ tarafa stdin olarak ver işlemi için kullanabileceğinizi zaten biliyorsunuz.