Hidatik Kist - Kedi Köpek Kisti
Halk arasında aşırı yaygın bir inanışa göre, kedi veya köpek tüyüne maruz kalmak, daha doğrusu yutmak vücutta kist oluşumuna sebep oluyor. Bunun neden yanlış olduğuyla ilgili yazmak istiyorum. Çünkü, salaklaşmış medyamız hala bu başlıkla haberler yayınlıyor. Daha bugün “Trabzonda, 76 yaşındaki kadında 90cm kedi-köpek kisti” diye haber yapmışlar.
Öncelikle bahsedilen kistin adı Hidatik Kist. Echinococcus granulosus adındaki parazitin yumurtaları sebebiyle oluşuyor. Bu parazitin ana konağı etçil hayvanlar, ara konağı ise otçul hayvanlar. Ana konak çoğunlukla köpekler, kurtlar, çakallar ve nadiren kedigiller. Ancak, parazitin yetişkin formu, hayvanın bağırsağında yaşıyor. Yani bu demek oluyor ki, bulaş riski dışkı ile temas yoluyla mümkün. Tabi ki bu en temel ara konağa bulaş yolu. Dolaylı ihtimaller ise, otçul hayvanların etinin az pişirilmesi, el hijyenine dikkat edilmemesi ve meyve sebzelerin düzgün yıkanmıyor olması oluyor. Ancak kedi veya köpek tüyünden direk bulaş olmuyor. Tabi eğer ki hayvanın tüyünü enfekte dışkıya temas ettirip yutmazsanız. Çünkü parazit yumurtası tüylerde bulunmuyor.
Kedilere bu parazitin ana konak olabilmesi için çoğunlukla kedinin, enfekte bir kemirgeni yemesiyle olabiliyor ve ev kedilerimiz fareyle beslenmediği sürece bu riski barındırmıyor.
Kuru dışkıda parazitin yumurtaları 2-3 hafta dayanabiliyor. Tüylere dönersek, ki kıç tarafındaki tüylere dışkı teması mümkün; güneş ışığı, oksijene maruz kalma ve kuruluk sebebiyle 1-2 saat içinde yumurtalar ölüyor. Yani tüyden bulaş ihtimali fazlasıyla düşük.
Toplumsal olarak hayvan sever olsak da, bazı sesi çok çıkanlar toplumun temellerine yanlış inanışları yerleştirebiliyorlar. Bu kedi tüyünden kist kapma meselesi de öyle gibi geliyor bana. 7 tane kedi besliyorum ve bu yazıdaki kısacık da olsa doğrulama bilgiyi artık her kedi tüyünden kist diyene gönderebileceğim için mutluyum.
Ayrıca 1990’lı yıllarda, istanbuldaki köpek sorunu konusunda bol bol tüyden kist söylemi medya tarafından da kullanıldığı için bugün bu kadar yaygın bir söyleme dönüşmüş durumda gibi görünüyor. 2024’de tekrar alevlenen köpek itlafını savunan gruplar da hala aynı argümanları kullanmaktan çekinmiyor.
Arama motorlarından bu yazıya ulaşanlara da aynı şeyi tavsiye ederim.
Ek olarak, deepseek’in bu konudaki çıkarımı ise şöyle:
- Bilimsel gerçek: Hidatik kist tüyle DEĞİL, dışkıdaki yumurtalarla bulaşır.
- Siyasi manipülasyon: Bu efsane, hayvan popülasyon kontrolü için ucuz bir korku aracı olarak kullanılıyor.
- Ne yapılmalı?:
- Medya denetimi: Sağlık haberciliği etik kurulları, parazitoloji uzmanlarıyla zorunlu kontrollü yayın yapmalı.
- Zorunlu eğitim: MEB müfredatına “zoonoz bulaş yolları” eklenmeli.
- Veteriner-halk sağlığı iş birliği: Belediyeler, TVHB ile ortak kitle iletişimi yürütmeli.
- Yasal düzenleme: Hayvan itlafını kolaylaştıran yasalar yerine, One Health (Tek Sağlık) prensibiyle kapsamlı zoonoz kontrol programları desteklenmeli.
Sağlıcakla kalın.
ek not, 90lardaki haber arşivlerine erişim sorunu olduğu için kaynak belirtemedim. ek not 2, toksoplazma bambaşka bir konu, onu ayrıca yazacağım.